Death, album „Symbolic” (1995)

Jak więc widać, Chuck nie był wcale, jak pewnie można by przypuszczać, jakoś wybitnie negatywnie nastawiony do religii. Zdaje się, że uważał, iż religia może odgrywać bardzo pozytywną rolę w życiu każdego człowieka. Jeśli jednak staje się źródłem pychy… 

Zobaczmy, jak opisał swoich ortodoksyjnych sąsiadów lider Death. 

„Kryształowa góra” – Death

Zbudowany ze ślepej wiary
Otrzymanej od samodzielnie pobudzonej fantazji
Przewróć stronę, by uzasadnić 
Magiczną siłę, która uwidacznia się
Twojego siódmego dnia,
tak to się robi? 
Przewracasz oczami, by dostrzec 
wszystko, co tylko chcesz
Wyciągając ignoranckie wnioski 
Zadajesz rany twoim 
krzyżem niczym sztyletem

Wewnątrz kryształowej góry
Zło przybiera swą postać
Wewnątrz kryształowej góry
Przykazania się odradzają

Wszystkie pułapki są po to, by ograniczać 
Wszystkich, którzy staną na drodze boskości 
W zasięgu wzroku i w umyśle hipokryty 
To niewolnik klątwy ograniczony na zawsze 

Skrusz ten mit
Nie kalecz się
Własnymi słowami wobec
marzeń ze stali
Silniejszych niż jakakolwiek wiara 
Strasząca bólem i strachem,
czy tak to powstało? 
Przewracasz oczami, by dostrzec 
wszystko, co tylko chcesz
Wyciągając ignoranckie wnioski
Zadajesz rany twoim 
krzyżem niczym sztyletem

Wewnątrz kryształowej góry
Zło przybiera swą postać
Wewnątrz kryształowej góry
Przykazania się odradzają

Zbudowany ze ślepej wiary to oczywiście ktoś, kogo – tak jak sąsiadów Chucka Schuldinera – fundamentem istnienia jest religia. Religia, czyli dziedzina, która nie jest nauką, lecz wiarą. Światopogląd takiej osoby oparty jest zatem z założenia na niepewnej podstawie, otrzymanej od samodzielnie pobudzonej fantazji, przy czym chodzi tutaj o otrzymanie wiary od rodziców (czasownik „pass down” oznacza dosłownie „przekazać”, a wykorzystywany jest najczęściej w znaczeniu „z pokolenia na pokolenie”). Tak więc przekazywane od dorosłych wierzenia trafiają na podatny grunt dziecięcej wyobraźni. Takie starannie „kontrolowane” wychowanie daje oczywiste efekty. 

By uzasadnić swą wiarę, wyznawcy danej religii odwołują się do świętych ksiąg, w których opisane są prawa określone przez nadprzyrodzone, boskie istoty. Chuck growluje: przewróć stronę, by uzasadnić magiczną siłę, która uwidacznia się twojego siódmego dnia – siódmego dnia, czyli w niedzielę, gdy wszyscy chrześcijanie udają się do kościoła na cotygodniową, wspólną modlitwę. A ponieważ w każdą niedzielę kościoły wypełniają się wiernymi, dlatego słyszymy o uwidacznianiu się tej magicznej siły. Większość zgromadzonych w świątyniach ma ze sobą na pewno tę wspólną cechę, że stara się widzieć świat przez pryzmat wyznawanych wartości religijnych. To dlatego w tekście padają słowa o przewracaniu oczami, by dostrzec wszystko, co tylko chcesz. „Wszystko, co tylko chcesz”, to znaczy, by interpretować świat zgodnie z zasadami wyznawanej religii, co oczywiście jest trudne, zwłaszcza w momentach, gdy nauka czy po prostu rzeczywistość dostarcza dowodów albo teorii stojących w sprzeczności z aktualną wykładnią danej religii. 

Nie wiemy na pewno, w jaki sposób powstał wszechświat (mamy do dyspozycji tylko trudne do sprawdzenia i zweryfikowania teorie) i z tego powodu mówi się czasem o naszej (tj. ludzkości) ignorancji. Ale skoro wszystko na tym świecie ma swoją przyczynę, to często uznajemy, że musi mieć ją również wszechświat (takie rozumowanie, choć intuicyjnie poprawne i powszechne, w świetle teorii Wielkiego Wybuchu jest błędne, gdyż prawa przyczyny i skutku zaczęły obowiązywać dopiero jakiś czas po Wielkim Wybuchu). Stosunkowo bezpiecznym założeniem w tej sytuacji wydaje się być określenie tej pierwotnej przyczyny… Bogiem-Stwórcą. Naturalną koleją rzeczy w takiej sytuacji wydaje się więc (przynajmniej dla niektórych) zwrócenie się do Boga jako do siły potężniejszej od nas.

To dlatego Chuck mówi o nas, jako o ignorantach, a w chwilę później, dokonując grubego skrótu myślowego, tłumaczy, dlaczego ortodoksyjnie patrzący na tę kwestię ludzie uważają, że są usprawiedliwieni, by zadawać rany swoim krzyżem niczym sztyletem. To bardzo ważna myśl tego utworu, jeśli nie najważniejsza: źle rozumiana religia prowadzi nie do miłości bliźniego, co przecież jest kanonem chrześcijaństwa, lecz do potępiania „niewiernych” za każdym razem, gdy „grzeszą”.

Nie wgłębiając się w dywagacje, dodam tylko jedno zdanie komentarza: wystarczy choć trochę poczytać Nowy Testament, by przekonać się, jak dalece takie – moim zdaniem błędne – rozumienie zasadniczego przesłania Chrystusa odbiega od przekazu płynącego z Biblii. Co więcej, przypomina bardziej postawę krytykowanych w ewangeliach faryzeuszy, co autor tekstu opisuje słowami wewnątrz kryształowej góry zło przybiera swą postać. Jak więc interpretować tytuł utworu?

Osobiście skłaniałbym się ku określeniu tytułową „kryształową górą” kogoś, kto uznając niepodważalny autorytet swojej religii, uważa za usprawiedliwione atakowanie wszystkich, którzy nie żyją zgodnie z przykazaniami. Można jednak tytuł utworu interpretować również inaczej – jako metaforycznej góry fałszywych wierzeń tworzonych przez religie w celu kontrolowania ludzkich umysłów (to dlatego w tej górze zło przybiera swą postać). Jak dodaje autor tej interpretacji, ukrywający się za pseudonimem The Ring In Yellow, taka góra jest przezroczysta, gdyż dla kogoś wystarczająco wnikliwego okazała się czytelna i zrozumiała. Niezależnie od tego, która z tych wersji jest bliższa zamysłowi autora liryki, wewnątrz tej „kryształowej góry” przykazania odradzają się, co można zrozumieć w tym kontekście, że są przeinaczane na potrzeby dostosowania do rozumienia religii właśnie w ów niewłaściwy, ortodoksyjny sposób, charakterystyczny dla sąsiadów Chucka. Dzięki temu wyznawcy tak wypaczonej religii stają się nieznośni dla swojego otoczenia.

Niedzielna msza katolicka, o której śpiewał Chuck. Tu msza w Łysych w 2022 r. (źródło: Wikimedia Commons)

Chuck Schuldiner był jednak nietuzinkowym muzykiem i człowiekiem, dlatego nie poprzestaje tylko na krytyce takiej „religijności”, lecz również podpowiada, jak sobie poradzić z wpływem takich toksycznych ludzi na własne życie. Skrusz ten mit, nie kalecz się – podpowiada. Czyli: nie pozwól się obrażać, uodpornij się, nie wchodź w żadne dyskusje z takimi ludźmi – bo i po co? Twoje słowa wobec marzeń ze stali, silniejszych niż jakakolwiek wiara – wzmacnia w nas poczucie pewności siebie autor tekstu. Krótko mówiąc, podpowiada, by zaufać sobie, a nie pozwalać się ciągle ranić. Bo przecież dla człowieka opętanego błędnym albo zbyt radykalnym czy dosłownym rozumieniem wyznawanej przez siebie religii, nigdy nie będziesz dostatecznie dobry, by zasłużyć na pochwałę od Boga.