Dio, album „Holy Diver” (1983)

„Tęcza w mroku” – Dio

Gdy wali piorun,
    wiesz, że zawsze zwala mnie z nóg
Bo on jest niezależny, a ja
Pogubiłem się i nie mogę się odnaleźć
Błagam o cud, czuję jak błąka się w świetle
Było zimno, straciłem moje oparcie
Gdzieś pośród nocnych cieni

Nie wiem, czy nadejdzie świt
Zostałeś pozostawiony samemu sobie
Niczym tęcza w mroku
Tęcza w mroku

Czy twoje demony kiedykolwiek cię opuszczą?
A kiedy próbowałeś, chowały się gdzieś głęboko?
Czy to ktoś, kogo dobrze znasz?
Jesteś tylko obrazem,
    tylko kadrem zatrzymanym w czasie
Jesteśmy kłamstwem, ty i ja
Jesteśmy słowami bez rymu

Nic nie wskazuje na to, że nadejdzie świt
Zostałeś pozostawiony samemu sobie
Niczym tęcza w mroku
Tęcza w mroku

Kiedy widzę piorun,
    wiesz, że zawsze zwala mnie z nóg
Bo on jest niezależny, a ja
Pogubiłem się i nie mogę się odnaleźć
Czuję magię, czuję jak unosi się w powietrzu
Lecz to strach i usłyszysz,
Jak cię wzywa, byś uważał

Uważaj
Nic nie wskazuje na to, że nadejdzie świt
Żadnych oznak wschodzącego dnia
Zostałeś pozostawiony samemu sobie
Niczym tęcza
Niczym tęcza w mroku
Jesteś tęczą w mroku
Po prostu tęczą w mroku
Brak oznak, że nadejdzie świt
Jesteś tęczą w mroku

„Tęcza w mroku” powstała niedługo po odejściu Ronniego Jamesa Dio z Black Sabbath i znalazła się na jego debiutanckiej płycie „Holy Diver”. To dlatego część fanów dopatruje się w tym tekście ech współpracy wokalisty zarówno z Sabbathami właśnie, jak i z jeszcze poprzednią grupą, w której występował, czyli Rainbow. W obu tych przypadkach były to projekty czołowych instrumentalistów tych zespołów – Tony’ego Iommiego oraz Ritchiego Blackmore’a, którzy grali pierwsze skrzypce w swoich grupach, sprowadzając innych współpracujących z nimi muzyków do pełnienia ról raczej drugoplanowych. Jako ambitny twórca Dio miał tego dość, dlatego w końcu postanowił założyć własną grupę, w której będzie miał po prostu najwięcej do powiedzenia.

Wracając więc, na pewno chodzi o jakże częste zjawisko tłumienia potencjału twórczego jednostek przez otoczenie. Bliższa analiza liryki prowadzi nieuchronnie do takiego właśnie wniosku: nic nie wskazuje na to, że nadejdzie świt; zostałeś pozostawiony samemu sobie niczym tęcza w mroku – śpiewa Dio w refrenie. Ewidentnie wskazuje na osamotnienie bohatera tej piosenki; co może być tego przyczyną? Traktując tekst dosłownie, w liryce nie znajdziemy na to pytanie jednoznacznej odpowiedzi. Gdy wali piorun, wiesz, że zawsze zwala mnie z nóg. Bo on jest niezależny – podpowiada Dio, ale ta podpowiedź nie jest do końca jasna. Możemy z niej wywnioskować chyba tylko tyle, że niezależność artysty może go słono kosztować, co może rzeczywiście wskazywać na niemoc twórczą wywoływaną na skutek konfliktu z innymi twórcami. Może, ale nie musi… Pewności mieć zatem, że chodzi o relacje z dawnymi pracodawcami, mieć nie możemy.

Osoby znajdujące się w podobnej sytuacji często nie widzą perspektyw na zmianę swojej sytuacji. Dio daje temu wyraz w tekście kilka razy, śpiewając m.in. pogubiłem się i nie mogę się odnaleźć, błagam o cud oraz nic nie wskazuje na to, że nadejdzie świt: zostałeś pozostawiony samemu sobie. Taki brak nadziei na zmianę wskazuje sytuację bez wyjścia. Czyż nie tak czują się ambitne osoby bez perspektyw na awans w pracy czy właśnie twórcy znajdujący się pod przemożnym wpływem innych twórców?

Zbliżoną interpretację tekstu „Rainbow In The Dark” można przeczytać w artykule w serwisie Society of Rock. Według tej interpretacji także chodzi o stłumienie potencjału tkwiącego w człowieku, ale ze względu na coś innego – na znalezienie się w życiu w takim punkcie, w którym nie ma się ochoty z nikim niczym dzielić. Według autora tego artykułu to jeden z najlepszych momentów w twórczości Ronniego Jamesa Dio, który zrozumiał, że bycie człowiekiem to ciągłe przekraczanie granicy między światłem a ciemnością, a także próba rozkwitu i zabłyśnięcia w świecie, który staje się coraz bardziej mroczny. 

Niektórzy komentatorzy odczytują ten utwór jednak nieco inaczej. Zwróćmy jeszcze raz uwagę na to, że w tytule piosenki występuje tęcza, a ta już od 1978 roku symbolizuje środowiska… LGBT. Co więcej, pewną wskazówką może być nakręcony do niego teledysk, w którym jego główny bohater jest wylęknionym mężczyzną, który może sprawiać wrażenie zauroczonego gitarzystą Dio, Viv’ Campbellem. Jak sugeruje Ric w serwisie SongFacts, wystraszony młodzian jest ukrytym homoseksualistą, ową tytułową „tęczą w mroku”. Według Rica te podteksty zostały zupełnie przegapione w latach 80-tych – nikt w tamtym czasie nie dopatrywał się w tym tekście takiej jego właśnie interpretacji.  

Jeszcze dalej idzie niejaki Briny w tym samym serwisie – jego zdaniem chodzi wręcz o słabość Ronniego Jamesa Dio do Roba Halforda z Judas Priest! W tamtym czasie mało kto wiedział o homoseksualizmie Halforda, Dio jednak – jako przyjaciel Halforda – zapewne o tym wiedział. Miałyby świadczyć o tym słowa: jesteś tylko obrazem, tylko kadrem zatrzymanym w czasie, jesteśmy kłamstwem, ty i ja (Dio rzekomo był zachwycony wizerunkiem Halforda znajdującym się na okładce koncertowej płyty „Unleashed in the East”, wydanej przez Judas Priest w 1979 roku). Innym tropem jest wers zostałeś pozostawiony samemu sobie, co miałoby świadczyć o osamotnieniu ukrywającego się ze swymi skłonnościami słynnego wokalisty. I warto zwrócić w tym kontekście jeszcze uwagę na fakt, że tytuł utworu – „tęcza w mroku” – może być poetyckim zwrotem skierowanym właśnie do Halforda, ukrywającego się ze swymi „tęczowymi” skłonnościami „w mroku”, a jednocześnie wyznaniem samego Dio, który miałby borykać się z podobnym problemem.

Okładka autobiografii „Ronnie James Dio – Rainbow in The Dark”